Yapay zeka etkisi ( artificial intelligence; AI); izleyiciler bir yapay zeka programının davranışını gerçek zeka olmadığını savunmaya çalıştığında ortaya çıkmaktadır1.
Yazar Pamela McCorduck şöyle yazmaktadır: "Yapay zeka alanının tarihinin bir parçasında, ne zaman biri bir bilgisayarın bir şeyi nasıl yapacağını anladığında - iyi dama oyna, basit ama nispeten gayri resmi problemleri çöz - 'bu düşünmek değil' diyen bir eleştirmenler korosu vardı'."2 Araştırmacı Rodney Brooks şöyle yakınmaktadır: "Ne zaman bir parçasını çözsek, sihirli olmayı bırakıyor; 'Oh, bu sadece bir hesaplama' diyoruz."3
AI etkisini yaymaya çalışan bazı kişiler tarafından alınan bir görüş şudur: AI bir sorunu başarıyla çözer çözmez, sorun artık AI'nın bir parçası değildir.
Pamela McCorduck, "Pratik yapay zeka başarılarının, gerçekten akıllı davranışlara ulaşan hesaplama programlarının, yararlı olduğu tespit edilen herhangi bir uygulama alanına kısa sürede asimile edildiğini" tuhaf bir paradoks olarak adlandırmaktadır. Ayrıca diğer problem çözme yaklaşımlarının yanında sessiz ortaklar haline gelmektedir. Bu durum da AI araştırmacılarını yalnızca 'başarısızlıklar', henüz kırılamayacak olan sert fındıklarla uğraşmak zorunda bırakmıştır.4
IBM'in satranç oynayan bilgisayarı Deep Blue 1997'de Garry Kasparov'u yenmeyi başardığında, insanlar onun sadece "kaba kuvvet yöntemleri" kullandığından ve bunun gerçek zeka olmadığından şikayet ettiler5. Fred Reed şöyle yazıyor:
"Yapay zeka savunucularının düzenli olarak karşılaştığı bir sorun şudur: Bir makinenin nasıl 'akıllı' bir şey yaptığını bildiğimizde, o makine akıllı olarak kabul edilmez. Dünya satranç şampiyonunu yenersem, çok parlak biri olarak görülürdüm."6
Douglas Hofstadter, Larry Tesler Teoreminden alıntı yaparak AI etkisini kısaca ifade etmektedir:
"AI, henüz yapılmamış olan şeydir."7
Problemler henüz resmileştirilmemiş olsalar bile, insan hesaplamasını içeren bir hesaplama modeli ile karakterize edilebilirler. Bir problemin hesaplama yükü, bir bilgisayar ve bir insan arasında bölünür: Bir kısmı bilgisayar tarafından, diğer kısmı ise bir insan tarafından çözülür. Bu biçimselleştirmeye insan destekli Turing makinesi denir8.
AI araştırmacıları tarafından geliştirilen yazılım ve algoritmalar, artık gerçekten AI olarak adlandırılmadan dünya çapında birçok uygulamaya entegre edilmiştir.
Michael Swaine, "AI ilerlemeleri bugünlerde yapay zeka olarak çok fazla lanse edilmemektedir, ancak genellikle başka bir alanda ilerlemeler olarak görülmektedir" diye bildirmiştir. Patrick Winston, "Yapay zeka daha az göze çarptığı için daha önemli hale geldi" demiştir. "Bu günlerde, kısmen AI dünyasında geliştirilen veya olgunlaşan fikirler nedeniyle çalışmayan büyük bir sistem bulmak zor."9
Stottler Henke'ye göre, "AI uygulamalarının büyük pratik faydaları ve hatta birçok yazılım ürününde AI'nın varlığı, AI tekniklerinin yazılımda zaten yaygın olarak kullanılmasına rağmen çoğu kişi tarafından büyük ölçüde fark edilmemektedir. Bu AI etkisidir. Birçok pazarlamacı, şirketlerinin ürünleri bazı yapay zeka tekniklerine dayansa bile 'yapay zeka' terimini kullanmaz. Neden olmasın?"10
Marvin Minsky şöyle yazıyor: "Bu paradoks, bir yapay zeka araştırma projesi ne zaman yararlı yeni bir keşif yapsa, bu ürünün genellikle hızla kendi kendine özgü adıyla yeni bir bilimsel veya ticari uzmanlık oluşturmak üzere dönmesinden kaynaklandı. İsimdeki bu değişiklikler dışarıdan gelenlerin “Yapay zekanın merkezi alanında neden bu kadar az ilerleme görüyoruz?” diye sormalarına neden oldu11.
Nick Bostrom, "Birçok son teknoloji AI, genel uygulamalara filtrelendi, genellikle AI olarak adlandırılmadan, çünkü bir şey yeterince yararlı ve yeterince yaygın hale geldiğinde artık AI olarak etiketlenmez."12
Ana madde: Yapay zeka kışı
Pek çok AI araştırmacısı, lekelenmiş "yapay zeka" adından kaçınırlarsa ve bunun yerine çalışmalarının zeka ile hiçbir ilgisi yokmuş gibi davranırlarsa daha fazla finansman sağlayabileceklerini ve daha fazla yazılım satabileceklerini keşfettiler. Bu, özellikle 1990'ların başında, ikinci "AI kışı" sırasında doğruydu.
Patty Tascarella, "Bazıları, 'robotik' kelimesinin aslında bir şirketin finansman şansını zedeleyen bir damga taşıdığına inanıyor" diye yazmıştır13.
Michael Kearns, "İnsanların bilinçaltında evrendeki bazı özel rolleri kendileri için korumaya çalıştıklarını" öne sürmektedir14. Yapay zekayı azaltarak insanlar kendilerini benzersiz ve özel hissetmeye devam edebilirler. Kearns, yapay zeka etkisi olarak bilinen algıdaki değişimin, sistemden çıkarılan gizeme kadar izlenebileceğini savunuyor. Olayların nedenini takip edebilmek, bunun zekadan ziyade bir otomasyon biçimi olduğu anlamına gelmektedir.
Hayvan bilişi tarihinde ve hayvanlarda daha önce benzersiz olarak insan olarak düşünülen bir kapasitenin her keşfedildiği zaman, bu kapasitenin genel öneminin reddedildiği bilinç çalışmalarında bununla ilgili bir etki kaydedilmiştir.
Herbert A. Simon, o sırada AI'nın basında yer almadığı sorulduğunda, şunları söyledi: "AI'yı farklı kılan şey, onun fikrinin bile bazı insan göğüslerinde gerçek bir korku ve düşmanlık uyandırmasıydı. Dolayısıyla çok güçlü duygusal tepkiler alıyorsunuz. Ama sorun değil. Bununla yaşayacağız."15
Orijinal kaynak: yapay zeka etkisi. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Haenlein, Michael; Kaplan, Andreas (2019). "A Brief History of Artificial Intelligence: On the Past, Present, and Future of Artificial Intelligence". California Management Review. 61 (4): 5–14. doi:10.1177/0008125619864925. ↩
Kahn, Jennifer (March 2002). "It's Alive". Wired. 10 (30). Retrieved 24 Aug 2008. ↩
McCorduck, p. 433 ↩
Fred Reed (2006-04-14). "Promise of AI not so bright". The Washington Times. ↩
As quoted by Hofstadter (1980, p. 601). Larry Tesler actually feels he was misquoted: see his note in the "Adages" section of [1]. ↩
Marvin Minsky. "The Age of Intelligent Machines: Thoughts About Artificial Intelligence". Archived from the original on 2009-06-28. ↩
Stoica, Adrian (2012-09). "MultiMind: Multi-Brain Signal Fusion to Exceed the Power of a Single Brain". 2012 Third International Conference on Emerging Security Technologies. IEEE. doi:10.1109/est.2012.47. ISBN 978-0-7695-4791-6. ↩
Faye Flam (January 15, 2004). "A new robot makes a leap in brainpower". Philadelphia Inquirer. available from Philly.com ↩
Reuben L. Hann. (1998). "A Conversation with Herbert Simon". IX (2). Gateway: 12–13. (Gateway is published by the Crew System Ergonomics Information Analysis Center, Wright-Patterson AFB) ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page